WBTR: veranderingen voor bestuur of Raad van Toezicht van stichtingen en verenigingen
Wettelijke verplichtingen voor verenigingen en stichtingen
Vrijwel alle verenigingen en stichtingen in Nederland moeten vanaf 1 juli 2021 voldoen aan de nieuwe wet WBTR, de wet bestuur en toezicht rechtspersonen. In de nieuwe wet zit een uitbreiding van de aansprakelijkheid van bestuursleden, maar de wet gaat vooral over het reilen en zeilen binnen de vereniging of stichting.
De Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen gaat over:
• Positie en plichten bestuursleden en toezichthouders.
• De aansprakelijkheid van bestuursleden en toezichthouders.
• Financieel beleid en goedkeuring van uitgaven.
• Regels omtrent belangenverstrengeling.
• Procedures bij grote uitgaven of investeringen.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid stelt: ‘Het wetsvoorstel geeft vorm aan een professionaliseringsslag bij verenigingen en stichtingen. De noodzaak hiervan is gebleken na een aantal incidenten.’ Met incidenten bedoelt men financiële problemen, zelfverrijking van bestuurders, fraude en diefstal.
De reikwijdte van de wet is veel groter dan het aanpassen van statuten. Dat is echt onvoldoende. De wet stuurt op het vastleggen van basisregels voor bestuur en toezicht. De rol van het toezicht wijkt duidelijk af van de verplichtingen voor verenigingen tot nu toe. Achtergronden van de nieuwe wet en hoe verenigingen hebben samengewerkt om eraan te voldoen, zijn te vinden op deze website.
De WBTR richt zich met name op de kwaliteit van het bestuurlijk proces. Het gezamenlijk bespreken is een belangrijk thema. Het gaat erom dat bestuursleden met elkaar afspraken maken wat zij verstaan onder ‘goed bestuur’ en hoe ze er in de dagelijkse praktijk invulling aan geven. Onderdeel daarvan is bijvoorbeeld de financiële gang van zaken om te voorkomen dat misbruik van het verenigingsgeld kan worden gemaakt. Een ander thema is besluitvorming als niet alle bestuursleden aanwezig zijn.
De wet wil dat verenigingen en stichtingen werken aan hun kwaliteit. Dat staat nadrukkelijk benoemd. Interne bespreking van de wet en het formuleren van de conclusies zijn dus het belangrijkst. Pas daarna komt het wijzigen van statuten in beeld als formele en juridische vastlegging.
Een groot aantal koepelorganisaties en professionele verenigingen heeft samengewerkt om met name de kleinere verenigingen te helpen bij het voldoen aan de nieuwe WBTR. Er is een stappenplan ontwikkeld dat veel uitzoekwerk en juridische kosten bespaart.
Het WBTR-stappenplan geeft informatie over de nieuwe verplichtingen en biedt de mogelijkheid vast te leggen hoe de stichting/vereniging hieraan voldoet. Het is ontwikkeld door een team van specialisten die veel ervaring hebben met verenigingen en stichtingen. De Nederlandse Associatie (DNA) en het Instituut voor Verenigingen, Branches en Beroepen (IVBB) hebben een co-creatiegroep opgezet waarin ook koepels en grote verenigingen deelnemen.
Met het stappenplan hoeven stichtingen en verenigingen geen duur juridisch advies in te winnen. Dit is met name van waarde voor kleinere verenigingen, bijvoorbeeld met vrijwilligers als bestuursleden. Vanaf 1 juli 2021 is deze nieuwe wet immers van invloed op hun werk en aansprakelijkheid als er binnen de stichting of vereniging wat misgaat. Door afspraken en regels goed vast te leggen, wordt het risico geminimaliseerd. Dat is goed voor zittende, maar ook voor toekomstige bestuursleden. Voordat ze ‘ja’ zeggen tegen een bestuursfunctie, zullen ze nagaan of de stichting of vereniging voldoet aan de WBTR.
Met behulp van het WBTR-stappenplan is het mogelijk in drie à vier uur alle onderdelen van de nieuwe Wet bestuur en toezicht rechtspersonen – per 1 juli verplicht – te implementeren in de vereniging of stichting. Het stappenplan leidt bestuursleden op begrijpelijke wijze langs alle verplichtingen van de nieuwe wet. In de online-omgeving kunnen alle regels en afspraken binnen de vereniging of stichting worden vastgelegd in online werkboeken. Voorbeeldteksten helpen daarbij. Op deze manier kom je tegemoet aan de eisen van de wet om invulling te geven aan het goed besturen van de organisatie. De kosten voor het totale programma, met inbegrip van werkboeken en een helpdesk voor juridische vragen, zijn €240 en via VC Utrecht kun je hierop 50% korting krijgen, waardoor je €120* betaalt. Het WBTR-programma maakt (duur) juridisch advies onnodig. Door de WBTR zullen waarschijnlijk ook de statuten moeten worden aangepast. De gegevens in de werkboeken maken het voor de notaris eenvoudiger statuten op te stellen of te controleren. Dat zal ook schelen in de kosten.
WBTR.nl is een initiatief van non-profit koepelorganisaties en grotere verenigingen om hun leden te ondersteunen.
VC Utrecht werkt hier als partner aan mee. Op die manier kan onze achterban zichzelf, tegen een gereduceerd tarief, via het WBTR-stappenplan WBTR-proof maken.
Handige documentatie:
- Meer informatie over het stappenplan en de kortingscode voor Utrechtse stichtingen en verenigingen.
- Bekijk de checklist die het NOV opstelde ook eens.
- Onze partner SportUtrecht heeft (speciaal voor verenigingen en stichtingen in de sportbranche) op een rij gezet wat de aandachtspunten en gevolgen van de WBTR zijn. Lees het hele artikel, wat ook leerzaam is als je bij een niet-sportgerelateerd organisatie actief bent.
- Je kan ook advies inwinnen via Vereniging en Recht.
- Op 3 mei 2021 verzorgden we i.s.m. Frank Koreman van IVBB een online webinar over de WBTR: registratie van de webinar en tevens de behandelde presentatie.
Voor organisaties met een monistisch bestuursmodel wordt de verplichting om vanaf 1 juli door te geven of jouw bestuurders uitvoerend of niet-uitvoerend zijn pas van kracht zodra het geregeld is dat dit doorgegeven kan worden aan de Kamer van Koophandel. Dat is op dit moment nog niet het geval en daarmee vervalt deze eis voorlopig. Zodra wij hierover nieuws hebben lees je dat hier.
*Noot: het tarief voor het WBTR-stappenplan is voor een jaar lidmaatschap. Dit is tussentijds opzegbaar en wordt na het eerste jaar stilzwijgend verlengd.